Lurraren dinamikaren agerpenak

LURRAREN DINAMIKAREN AGERPENAK

Plaken mugimendua mantuan sortzen dira. Konbenzio korrontei eta grabitatearen esker mugitzen dira plakak mugitzen dira plakak. Plakak mugitzen dituen energia temperatura eta dentsitatearen esker sortzen da.

Konbenbenzio korronteak honela sortzen dira: Nahiz eta mantua solidoa izan, luzatzen eta deformatzen da, temperatura altuen ondorioz. Mantuaren sakonean beroa oso handia da., eta horren ondorioz harriak urtzen dira eta arinagoak izatean igotzen dira, material beroen korronteak sortuz.

Batzuek litosferara heltzen dira,eta kontinenteak zatikatzeari laguntzen dute. Hobi ozeanikoetan, litosferaozeanikoo zati hotz handiak hondoratzen dira mantuan, behereanzko korronteak sortuz, mantuaren beheko aldera iristen direnak. Beheranzko eta goranzko korronteak palekn mugimendua azaldu ahal du, mugitzean arrabol bat bezala.

LURRIKARAK 

Plakak talka egitean lurrikarak sortzen dira. Gehienetan, fenomento dibergente ala kobergenteekin, dago erlazionatuta. Hauengatik, plaken ertzak dauden eremutan, sismikotansun handia dago. Adibidez, Japonian. Japonian, bi plaken ertzak egiten dute talka, eta lurrikara asko daude. Gogorrena, fukishimakoa izan zen.

Fukushiman lurrikara handi eta kaltegarri bat sortu zen. Lurrikara honen ondorioz alde hori oso kaltegarria bihurtu da, erradioakzioarengatik.

Beste adibide bat, hego amerikako kosta izan ahal da. Hemen, Txilen konkretuki, historiako lurrikaeik handiena gertatu zen.

Chilen, valdivian, lurrikara handiena gertatu da 9,5ko magnitudea. Lurrikara honek osos gogorraizan zen Valdiviako biztanleentzat zeren eta den dena galdu zuten, etxea,lana, senideak, lagunak… Valdibiak 4 metro hondoratu zen. Lurrikadaren ondorioz Puyehue sumendia erupzio egin zuen.

Erliebe motak

Erliebea, litosfera duen forma desberdinei deritzo, mota asko daude munduan.

Argazki honetan, ikusi ahal dugu, munduko azalaren altitudea. Erlieben klasifikazioa, altitudearen bidez, eta bere morgolofiaren bidez (noiz sortu ziren), egiten da.

Erliebe mota desberdin batzuk, altitudearen arabera, hauek dira:

-Ordokia: Lur lauko edo itsasoaren mailara luzapenak. Adibidez, txilen asko daude.

-Eminentziak: Lur-lekuak, altitud pixka bat handian. Kordillerak, adibidez

-Depresioak. Itsasoaren maila baino maila|galga txikiagoan dauden lur-lekuak. Koloradoko arroila handia, adibidez.

Morofologiaren areberean, plaken tektonikoen teoria garrantzia asko dauka. Plaka konbergenteen bidez, orogenia sortzen da, eta honekin, erliebea. Himalaya, adibidez eurasiako eta asiako plaken talkarekin, sortu egin zen.

Modu berberan, andeseko kordillera, Sudamerikako plakaren azpian dauden plakeen ozeanikoen mugimenduaren bidez, sortu zen.